Wat is contextuele therapie?

Contextuele Therapie, ook wel Relationele therapie genoemd, is een vorm van psychotherapie.
Grondlegger Ivan Boszormenyi-Nagy was een psychiater die vanuit de gezins- en systeemtherapie de Contextuele Therapie ontwikkelde. 

Voor Nagy is een mens fundamenteel relationeel: een mens is per definitie relatie. De relaties binnen en met zijn familie en andere belangrijke personen zijn voor een mens erg bepalend. Op elk moment in het leven kan een mens in die relaties keuzes maken:
Wat is passend voor mijn ouders?
Wat doe ik voor mijn kinderen?

Iemands existentiële context kan worden belicht
in zijn vier dimensies:
de feiten;
de psychologie;
de interacties en de levensorganisatie van systemen;
de relationele ethiek.

De dimensie van de feiten
Dr. Nagy hecht veel belang aan het zorgvuldig
omgaan met feiten. Gebeurtenissen in een mensenleven hebben relationele consequenties: geboorte, overlijden,
ziekte en andere levensgebeurtenissen. Verwantschap is een feitelijk gegeven dat mensen in relatie stelt tot elkaar.

De dimensie van de psychologie
Feiten hebben een intra-psychische kant:
Welke emoties en gevoelens komen er aan te pas?
Welke zijn de consequenties voor de psychische
ontwikkeling?
Welke beschermingsmechanismen komen in
werking?

De dimensie van de interacties
Samenlevingsvormen zoals een gezin of familie
hebben een eigen dynamiek. Hoe gaan zij om met feiten zoals geboorte, ziekte of andere gebeurtenissen? Sluiten zij zich? Stellen zij zich open? Wordt iemand zondebok? Wie wordt er zorgdrager? Hoe wordt er gecommuniceerd?

De relationeel-ethische dimensie
Feiten, psychologie en interacties scheppen tussen mensen een “balans van geven en nemen”. Mensen zijn loyaal aan hun existentiële context.
Mensen streven naar billijkheid of rechtvaardigheid in het leven. Dr. Nagy ziet de dynamiek in de balansen van
geven en nemen als een erg motiverende factor in het leven van mensen.

Doel van de contextuele therapie
Het op gang brengen van dialoog in de existentiële relaties. Zelfafbakening en zelfvalidatie in dialoog met de
ander. Het verdienen van persoonlijke vrijheid in
levenskeuzes.

Hoe werkt contextuele therapie?
De contextueel therapeut gaat samen met zijn
cliënten (individu, paar of familie) op zoek naar
wat helpend kan zijn om hun probleem aan te
pakken.
Zij exploreren samen de existentiële relaties van
de cliënt en zijn context.
Onrecht en verdienste worden zichtbaar
gemaakt.
De contextuele therapie heeft zowel aandacht
voor wat iemand aan onrecht overkwam als
voor wat iemand probeert om helpend in
verbinding te staan.
De billijkheid in de balansen van geven en
nemen staat daarbij centraal.

Meerzijdige partijdigheid
Een contextueel therapeut is meerzijdig
partijdig: zijn bekommernis gaat steeds uit naar
ieder die beïnvloed wordt door zijn interventies.
Hij is beurtelings partijdig ten aanzien van al
deze partijen.
Op deze manier probeert hij de dialoog op gang
te brengen.

Het geven van erkenning
De contextueel therapeut geeft erkenning voor
geleden onrecht en voor inspanningen tot zorg.
Hij streeft ernaar in de relaties dit geven van
erkenning op gang te brengen.

Het opsporen van hulpbronnen
Contextuele therapie gaat op zoek naar de
betrouwbaarheid en bereidheid tot zorg in de
relaties.
Door deze hulpbronnen aan te spreken en te
activeren helpt de contextueel therapeut zijn
cliënten een vrij, autonoom en verantwoordelijk
persoon te worden.
Door mensen aan te sporen passend met
anderen en met zichzelf rekening te houden
tracht de contextueel therapeut hun groei te
bevorderen.
Hij houdt daarbij zicht op wat haalbaar is voor
mensen.

Contextuele therapie is een integratieve
benadering: Zij biedt plaats aan verschillende
psychotherapeutische invalshoeken:
Psychoanalytische en psychodynamische
benaderingen
Ervaringsgerichte benaderingen.
Systeemgeoriënteerde benaderingen.

© Paul Heyndrickx 2004